Vroeger

De huisarts vroeg hoe m’n afspraak bij de chirurg was verlopen en ik antwoordde dat die met een nieuwe diagnose was gekomen. Niks aan te doen, slik maar pijnstillers.
‘Die kon er ook nog wel bij,’ zei de huisarts en ze keek begripvol. Waarop ik begon te huilen.
Het hele consult bleef ik huilen. Ik kwam voor m’n rug en zo pijnlijk was die nou ook weer niet, maar ik bleef huilen.
‘Als het niet gaat, wil ik het horen,’ zei de huisarts indringend bij m’n vertrek, en ze had het niet over m’n rug. 
Ik knikte en antwoordde dat ik echt wel goed voor mezelf zorg. En dat doe ik ook.
Een dag later moest ik naar de tandarts en ik vertelde haar dat ik erg tegen pijn opzie, ook al ben ik best wel pijn gewend.
Even later zei ze me dat ik het erg goed had gedaan en ze keek daar vriendelijk bij, waarop ik opnieuw begon te huilen. De weg naar huis zat ik huilend op de fiets, gelukkig regende het hard en was het stil op straat.
De rest van m’n agenda heb ik toen maar leeggegooid.

Het overvalt me ieder jaar weer. Omdat ik denk dat het na twee jaar, drie jaar, nu vier jaar, wel zal meevallen. 
Op 1 november is het vier jaar geleden dat Bas overleed. En ik heb geleerd daarmee om te gaan. Behalve in oktober, tussen zijn verjaardag en zijn sterfdag in, dan kan ik er niet mee omgaan.
Het gaat niet eens bewust, het gebeurt gewoon.
Eerst ging ik door m’n rug. Ik had het druk met van alles en nog wat. We hebben een tijdje geleden een stichting opgericht, om nabestaanden van zelfdoding echt te kunnen helpen. Daarnaast was ik druk met de emancipatie van lhbti in mijn woonplaats. Ik ben tijdelijk gestopt met het geven van voorlichting namens Vluchtelingenwerk. En het is dat ik werd afgewezen, anders deed ik nu ook wat voor de blindenbibliotheek.
Belachelijk. Dat vond m’n rug dus ook. Even kon ik helemaal niks meer, zelfs een kopje van de tafel pakken was bijzonder pijnlijk.

Ik werd stilgezet, letterlijk stilgezet. En dus kwamen de emoties. In golven, alsof ik middenin een woeste branding zat. Ik droomde over Bas, maar ook over m’n moeder. Ik drink koffie uit haar koffiebeker, heb haar fotoalbums nog onhandig middenin de woonkamer staan, doe m’n bloemen in haar vaas, mijn kleding ligt in haar kast, ik ben omringd door mijn moeder.
Soms wil ik haar bellen, om dan te bedenken dat dat helemaal niet kan. Ik wil haar iets vragen over vroeger en besef dat ik het antwoord nooit zal weten omdat er niemand meer is die me over mijn vroeger kan vertellen. En dan verzuip ik even in mijn golven.

Vorige maand reed ik door de Champagne. En ik zag trekkers staan en busjes, midden tussen de druivenstruiken. Er werd geplukt. Haastig maakte ik een foto en stuurde deze naar mijn oud-huisgenoten: ‘Kijk, plukken in de Champagne! Weten jullie nog?’
Nou en of ze het wisten. Zoveel jaar geleden, voor mijn gevoel wel 100 jaar, togen we met zijn drieën in mijn oude Suzuki naar de Champagne, om daar 10 dagen intern te gaan en druiven te plukken.
‘Mon dos’, klaagde ik halverwege dag twee. Ik wist voor die week het Franse woord voor ‘rug’ niet, maar o wat deed die zeer. ‘s Ochtends om half acht stonden we al op het veld, ‘s avonds om zes uur waren we klaar. Maar ook: we kregen vier maaltijden op een dag, van meer gangen zelfs, ik leerde dat een plak chocola tussen je baguette heel smakelijk is, dat brood bij de maaltijd dient om je bord leeg te vegen zodat de volgende gang erin kan en dat je prima champagne kunt drinken bij de avondmaaltijd. We hadden een goeie baas, kwamen niks tekort. En we hadden het leuk samen, met een aantal pluksters uit de Ardennen en met een warrige Nederlander in een vieze brandweerauto.
Mijn huisgenoten waren lang, nog een stuk langer dan ik en ikzelf was toen nog vijf centimeter langer dan ik nu ben. Als we ons dan uit die driedeurs Suzuki vouwden, bleven de Fransen even staan kijken. Met de mond open. 

Mooie herinneringen. Ik heb heimwee. Naar het gevoel dat mijn leven nog voor me ligt en dat er nog van alles kan gebeuren. Geen zorgen, anders dan dat ik een diploma haal en dat ik geld verdien en de hoop dat ik ooit een fijne partner vind. Vrijheid, met de pijn van mijn allesbehalve vlekkeloze jeugd, maar met het vertrouwen dat alles nu beter is en dat het alleen maar nog beter kan gaan worden.
Ik begrijp nu dat mensen zo wee kunnen doen over vroeger. Over de kauwgom die we kauwden, over de muziek die we luisterden, over de winkels die er nog waren, over buitenspelen in plaats van computerspelen. Ik begrijp het en ik verlang er ook naar terug. Maar niet echt. De jaren ‘80, toen homo een scheldwoord was, toen vrouwen geen carrière dienden te ambiëren, toen dokters meneren waren, Aziaten poepchinees werden genoemd, toen auto’s nog stonken, toen moeilijke woorden alleen maar in de bibliotheek konden worden opgezocht, toen mijn jeugd echt behoorlijk klote was.

Ik verlang ernaar terug, maar niet echt. Waar ik naar terug verlang, is mijn onschuld. 
Dat ik niet weet hoe het voelt om alleen achter te blijven met drie kleine kinderen, dat ik niet weet hoe pijnlijk een lijf kan zijn, dat ik niet weet hoe zwaar het is om altijd maar bang te zijn voor het welzijn van met name dat ene kind, dat ik bovenal niet hoef te weten hoe het is om dat kind te verliezen, dat ik niet weet hoe bang ik daarna ben voor alles wat ik nog ga verliezen, dat ik niet weet dat ik nooit meer kan vertrouwen op een goeie afloop.
Ik ben zo bezeerd. Zo gebutst en gedeukt. Daarbij vergeleken is een zere rug peanuts, of in ieder geval goed te verdragen, in de wetenschap dat het voorbijgaat.
Maar ik zorg inderdaad goed voor mezelf. Aankomende week heb ik drie afspraken, waarvan een bij de kapper, wat vrij bijzonder is want ik ga zelden naar de kapper. Daarnaast kan ik relativeren als de beste en ik kan lachen om m’n eigen shit.
Maar nu niet, nu lach ik wat minder. Het is bijna 1 november, mijn humor staat even uit.