Lichtheid

We hadden een bijeenkomst over lichtheid in rouw en dat was een fijne bijeenkomst, dus ik wilde erover schrijven. Maar de dag erna had ik een feestje en weer een dag later vertrok ik voor een weekje vakantie, dus het kwam er niet van.
Nu dan toch. Het is intussen al meer dan twee weken geleden en het is echt de moeite waard om te delen.

Want we zaten daar met maar liefst vier organisatoren. Allereerst Jeannette Pullen, van het Suïcide Preventie Centrum, nabestaande sinds haar 12e van haar vader. Dan Elsbeth Kuysters, psycholoog en schrijver van het boek Moederhart vol rouw en liefde, en nabestaande van haar dochter Sara. En tot slot Henriëtte Koks, therapeut, trainer, schrijfster, en nabestaande van haar zoon. En ik dus.
De MESS in Harderwijk, de locatie van de bijeenkomst, was wat moeilijk te vinden. En als je dan eenmaal voor de deur stond, zou je alsnog rechtsomkeert maken bij de aanblik van het verveloze gebouw en al het onkruid voor de deur.
Dus ik ging aan de weg staan, in de regen, om zoekenden de weg te wijzen en te motiveren om toch echt naar binnen te lopen. Eenmaal binnen was koffie en thee en boterkoek. En dus een aantal aardige mensen. In alle leeftijden, van 18 tot pensioengerechtigd.
Wij organisatoren gingen ergens aan de kant zitten, de rest van de aanwezigen nestelde zich in comfortabele stoelen die om de tafels heen stonden, een beetje zoals in een café. Maar toen we eenmaal begonnen met de bijeenkomst, schoof men automatisch de stoelen zodanig dat we in een kring terechtkwamen.

Jeannette leidde het gesprek in. Dat de bijeenkomst informeel is, dat je mee mag praten, maar je hoeft niet. Alles om het zo laagdrempelig mogelijk te houden. Wat gezegd wordt, blijft binnen deze muren.En één regel houden we strikt aan: we bespreken nooit de methode waarop iemand een einde aan zijn of haar leven maakte. Dit omdat het noemen van een methode hevige gevoelens bij een ander kan oproepen.
En toen gingen we los. Met vragen als ‘herinner je je de eerste keer dat je weer kon lachen, na het overlijden van je dierbare?’, en ‘wat antwoord je als mensen je vragen hoeveel kinderen je hebt?’
Die laatste vraag lijkt eenvoudig, als iemand dat aan mij vraagt, zeg ik ‘drie’.
Maar daarna komt de onherroepelijke vraag: ‘En hoe oud zijn ze?’, en daarop wil je niet altijd hoeven antwoorden dat je kind is overleden. Want je gooit meteen een bom in het gesprek. Mensen stellen nietsvermoedend zo’n vraag en trekken wit weg als je met dit antwoord komt. Maar wat zeg je dan wel?
Ooit blogde ik over dit dilemma. Dat ik eens, niet lang na het overlijden zei: ‘ik heb twee kinderen’, en dat ik me daar vervolgens heel ellendig over voelde. Want ik heb er drie. Het voelde alsof ik dat ene kind verloochende.
Er ontstond een mooi gesprek. Veel herkenning onderling. Over mensen die wegduiken in de supermarkt als ze je aan zien komen. Over grapjes die je onderling maakt. Over vrienden die zijn gebleven en over vrienden die zijn weggebleven. Over hoe fijn het is om een pannetje met eten te krijgen als je recent zo’n verlies leed.
Na afloop bleven er mensen napraten. Jeannette had haar best gedaan om iedereen aan het woord te laten, maar er was voor sommige mensen nog zo veel te delen. En dat kon. Er was een warme sfeer, er was een zekere veiligheid gecreëerd. Er is hopelijk een traditie geboren, dit soort gesprekken zijn verhelderend en verbindend en die zin ook helend. Voor zover helen kan natuurlijk.

Een paar dagen later was ik dus onderweg naar een klein bergje in de Dordogne, waar liefste en ik een beetje gingen niksen, met een boek en een hangmat.
En ik merkte dat het me niet zo goed afging, dat niksen. Nou ben ik daar sowieso niet heel goed in, ik onderneem graag van alles, maar nu was ik werkelijk rusteloos.
Was dat de weerslag van die fijne bijeenkomst? Ik vroeg het me af, met enige schrik. Kun je zo blij zijn na een warme ervaring en er dan evengoed zo beroerd van worden?

En toen besefte ik opeens dat het bijna 3 oktober was. In aanloop naar 3 oktober gebeurt er altijd iets met me en ik heb het niet altijd bewust in de gaten.
Vandaag ben ik 25 jaar moeder. En waar je dan normaal gesproken slingers ophangt en samen taart gaat eten, doet nu mijn hele lijf pijn.
En dat begon dus al onderweg naar het bergje in de Dordogne.
Dat ik naast Jaap in de auto zittend prachtige wolken langs zag trekken. En bedacht hoe Bas die, op zijn beurt naast mij zittend, verwoed fotografeerde. Bas en de wolken. Bas in de wolken.
Ik probeerde, uit het zijraampje van de auto kijkende, hem te vinden, een boodschap van hem te zien. ‘Mijn lieve kind waar ben je toch?’, ik riep het bijna hardop uit, maar bleef stil en voelde de tranen druppen.
Straks komen de kinderen, Jaap is er ook. We eten taart, na de pastaovenschotel waar Bas zo dol op was. We vieren 25 jaar Bas, ook al is hij al vijf jaar niet meer onder ons. En we hangen geen slingers op.

Lichtheid? Nu even niet. Maar ik weet inmiddels dat je soms die ontilbare zwaarte door moet om licht te kunnen ervaren. Dus het moet maar weer. Alles gaat door, de wereld is allang gestopt met stilstaan vanwege de dood van mijn kind, mijn radeloosheid is over een paar dagen weer voorbij, straks hebben we het gewoon gezellig met elkaar.

Deze week is de week tegen de eenzaamheid. Weet dat nabestaande zijn van zelfdoding ongeveer het eenzaamste is wat je kan overkomen. Omdat er maar weinig mensen zijn die weten wat je echt doormaakt.
Probeer er te zijn voor die ander, gewoon door te laten weten dat je aan diegene denkt.
En mocht je graag (nog) een bijeenkomst willen bijwonen zoals die ik hierboven beschreef, stuur me dan even een berichtje, dan zorg ik dat je op de mailinglijst komt.